επιμέλεια: Μαρία Παπαγιάννη
Ανάμεσα στα 3.500, περίπου, σπάνια έγγραφα της συλλογής που κατέθεσε στο Αρχείο μας ο αείμνηστος ιδρυτής του Ι. Δελλαρόκκας, βρίσκει κανείς εκατοντάδες μαρτυρίες για τη ζωή του νησιού από την εποχή της Ενετοκρατίας μέχρι και την περίοδο της Τουρκοκρατίας και αργότερα. Διαλέξαμε να παρουσιάσουμε (σε δύο μέρη) μια διαμαρτυρία του 1833, που υπογράφουν το 119 κάτοικοι των Λειβαδοχωρίων κατά των προυχόντων της πόλης Νάξου για τους δυσβἀσταχτους όρους με τους οποίους καλλιεργούν τα κτήματά τους. Η διαμαρτυρία απευθύνεται στο Βασιλικό Επαρχείο Νάξου, Πάρου και Αντιπάρου και παρατίθεται αυτούσια*. Τηρήθηκε η ορθογραφία της προκειμένου να αλλοιωθεί όσο το δυνατό λιγότερο η αίσθηση που αποκομίζει κανείς διαβάζοντας το πρωτότυπο.
"Οι ευσεβάστως υποφαινόμενοι κάτοικοι των περιχώρων Νάξου αναφερόμεθα ότι η αενάως βρύουσα τυρανική δυνάστευσις και η σκληρά απανθρωπότης των προυχόντων της πόλεως Νάξου εποίησεν ημάς σημερον να εκτραγωδήσωμεν ενθέρμως και δακρυζόντας προς το Βασιλικόν τούτο Επαρχείον την απαραμύθητον ταύτην τυραννίαν ην παρ εξ'αυτών δοκιμάζομεν.
Πάμπτωχοι όντες ημείς και οι προύχοντες της πόλεως Νάξου υπέρπλουτοι, επεκράτησε μια τραχυτάτη συνήθεια εις ημάς δια μετά της βίας των προυχόντων και της μεγίστης ημών πενίας να είμεθα αιχμάλοτοι προς αυτή και να μας μεταχειρίζωνται ως ειλώτας προστάωντάς μας αυστηρώς να παρευρισκόμεθα πάντοτε έτοιμοι εις τα διατασσόμενα παρ' αυτών προς ημάς.
Μη δυνάμενοι δια ημάς να ζήσωμεν κατ' άλλον τρόπον, φοβούμενοι δια τας απειλάς των απάντων και μη έχωντες καταφυγήν φιλοδίκαιον να πράξωμεν ελευθέρως [...]προς απαίτησην των δικαιωμάτων μας, ευρισκόμεθα έως τώρα εις τον βυθόν της απωλείας.
Δια τούτο προς σαφεστέρα πιστοποίησιν αναφέρομεν τα εφεξής ζητώντες την απαιτουμένην υπεράσπισιν.
Άρξις της τραχυτάτης τυραννικής συνηθείας των προυχόντων της πόλεως Νάξου. Παραδείγματος χάριν. Εάν ήθελαν κάμει εκείνον το υποστατικόν καρπόν πινάκεια εξήκοντα, λαμβάνη η Βασιλεία το δέκατον πινάκια έξι και ο Κύριος του υποστατικού πινάκια τριάκοντα οκτώ, ο δε γεωργός λαμβάνη μόνον πινάκια δέκα έξι. Δι αυτά τα δέκα έξι πινάκια τον καρπόν όπου λαμβάνει ο δυστυχής εκείνος γεωργός είναι [...] απαράβατον χρέος να καλλιεργη δι ιδίων του εξόδων και ζώων εκείνο το υποστατικόν, καθ' όλας τας αναγκαίας αυτού καλλιεργίας να βάνη όλον τον σπόρον, να δήδη έναν ή δύω κριούς καλούς, να δήδη τόσα φορτία ξύλα ή είκοσι, ή τριάκοντα, ή και εκατόν κατά το υποστατικόν, και περισσότερα, να κάμνη τόσας αγκαρίας να συνάξη τον καρπόν και να του τον φέρη όπου κατοική χωρίς να εξωδεύη ο οικοκύρης του υποστατικού ουδ' οβολό, αφίνομεν κατά μέρος τόσα άλλα κακά όπου μας κάμνουν άτινα είναι απερίγραπτα.
Τοιάυτην τυρανίας και σκληράν απανθρωπίαν μεταχειρίζονται ούτοι προς ημάς εις όλα τους τα υποστατικά, αμπελόνων και χωραφίων. Τέλος πάντων μας έχουν και πορευόμεθα εμπροσθέν τους όταν εξέλθωσιν έξω εις τα συνεπάρματά τους, θεοποιούμενοι τον εαυτόν τους. Δια όλα ταύτα ως ανυποφόρητα, και μη δυνάμενοι να δοκιμάζομεν αυτά, βλέποντας τις ότι, από καιρού εις καιρόν αυξάνει η [...], αποφασίσαμεν να παρατηθώμεν εκ των υποστατικών και να απέχωμεν δι' όλου εξ' αυτών, ζήσαντες εις το εξής ειρηνικώς και τιμίως, έχοντες βοηθείαν την θείαν του παντάνακτος θεού και των φιλοδίακιων υπεράσπισιν της Α.Μ. του Γαληνοτάτου ημών Βασιλέως."
(η συνέχεια στο επόμενο τεύχος)
* Όπου η λέξη δεν ήταν ευανάγνωστη παραλήφθηκε και χρησιμοποιήθηκαν αγκύλες
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου