Διαβάστε όλη τη συνέντευξη: >>>>>
Η μελέτη του κατοχικού αρχείου από τις Κοινότητες Χώρας, Γλινάδου και Σκαδού έχει φέρει στο φως σημαντικά έγγραφα από την ιστορία της Νάξου. Ποιες οι πρώτες διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα;
Κάποιες κοινότητες είχαν την ευαισθησία να μας παραχωρήσουν τα κοινοτικά τους αρχεία, τα οποία έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Μελετώντας αυτό το διάστημα το κατοχικό αρχείο, εντοπίστηκαν έγγραφα με διαταγές της ιταλικής και γερμανικής διοίκησης προς τους προέδρους των τότε Κοινοτήτων, ληξιαρχικές πράξεις θανάτου, καταστάσεις απόρων, επιτροπές επισιττισμού και άλλα που σκιαγραφούν τις συνθήκες ζωής των ναξιωτών στην περίοδο της Κατοχής. Μελετώντας τα τεκμήρια αυτά, μπορεί εύκολα κάποιος να διαπιστώσει πόσο ταλαιπωρήθηκε ο ελληνικός λαός από τη φτώχεια και τη σκληρότητα της κατοχής, γεγονός που εξηγεί την αδυναμία του λαού μας να διαχειριστεί σωστά και με αίσθημα του μέτρου την οποιαδήποτε μετέπειτα ανάπτυξη.
Πώς θα μπορούσε να αξιοποιηθεί το υλικό αυτό, προκειμένου να μην μείνει κλεισμένο σε ένα ντουλάπι του αρχείου;
Καταρχήν, πρόσβαση στο υλικό του αρχείου έχουν όλοι. Θεωρώ, όμως ότι ακόμη περισσότερο νόημα θα είχε να αξιοποιηθεί το υλικό από τα κατοχικά αρχεία για συζήτηση και προβληματισμό στα σχολεία. Το παρελθόν μας έχει μετατραπεί σε ηρωοποιημένη μούμια. Δεν αγγίζει και δεν συγκινεί πλέον κανέναν, γιατί το έχουμε αποσυνδέσει από τη σημερινή μας ταυτότητα, με το ποιοί είμαστε και πώς ζούμε σήμερα. Είναι, λοιπόν, ευκαιρία να γνωρίσουμε την ιστορία και τις ρίζες μας και να αξιοποιήσουμε τη γνώση αυτή για να χτίσουμε το μέλλον μας. Θα πρέπει, λοιπόν, να εντατικοποιήσουμε την προσπάθεια γνωριμίας των Ναξιωτών και κυρίως των μαθητών με το εξαιρετικά ενδιαφέρον υλικό του κατοχικού αρχείου, το οποίο αποτελεί σημαντικό κομμάτι της ιστορίας αυτού του τόπου.
Ο ισχυρισμός ότι αρκετοί φοβούνται να παραδώσουν αρχεία, επειδή πιθανότατα περιέχουν «ενοχοποιητικά» έγγραφα, είναι βάσιμος;
Η Νάξος δεν ντρέπεται για την ιστορία της. Αυτό δείχνει ότι η Νάξος έχει τη δυνατότητα να μάθει μέσα από τα λάθη του παρελθόντος, να πορευτεί με περισσότερη γνώση και σιγουριά και να γράψει ιστορία αντάξια των προσδοκιών της. Κανένας δεν μπορεί να κατηγορήσει κάποιον για την αντίδρασή του σε συνθήκες πίεσης και φόβου. Ένας λόγος που έχουμε φτάσει ως εδώ είναι η ωραιοποίηση της ιστορίας μας και η άρνησή μας να την κοιτάξουμε με ειλικρίνεια, αυτοκριτική και κατανόηση.
Η μεταστέγαση του Ιστορικού Αρχείου στη Σχολή Ουρσουλινών έλυσε το στεγαστικό πρόβλημα του αρχείου και άνοιξε νέους ορίζοντες. Αυτό σημαίνει ότι πλέον έχουν επιλυθεί τα προβλήματα λειτουργίας του;
Το κτιριακό ήταν ένα σημαντικό πρόβλημα για το αρχείο, το οποίο με τη συνεργασία του Δήμου επιλύθηκε. Παραμένει, ωστόσο, σημαντικό πρόβλημα η έλλειψη προσωπικού και η μέχρι τώρα δυστοκία να συνδράμει ο Δήμος, ώστε να μεταφέρουμε στο Κάστρο το ογκώδες αρχειακό υλικό που έχουμε εντοπίσει σε διάφορες υπηρεσίες, κοινότητες ή ιδιωτικά αρχεία. Το αντικείμενο ενασχόλησης του προσωπικού του Αρχείου δεν εστιάζεται μόνο στην εξυπηρέτηση του κοινού που επισκέπτεται το χώρο. Ο υπάλληλος του Ιστορικού Αρχείου, δηλαδή το ένα άτομο με το οποίο λειτουργεί σήμερα, καλείται να εντοπίσει νέο υλικό και, εφόσον έρθει στο χώρο του Αρχείου, να το ταξινομήσει, να το αρχειοθετήσει και να συντάξει σχετικά ευρετήρια, ώστε να μπορεί κάθε ενδιαφερόμενος να εξερευνήσει το αρχειακό υλικό. Ήδη, υπάρχει τεράστιος όγκος αταξινόμητου υλικού, κυρίως από τα αρχεία των κοινοτήτων και των ειρηνοδικείων.
Αυτό στο οποίο θα πρέπει να εστιάσουμε, ωστόσο, είναι η ανάγκη για εισαγωγή νέων αρχείων. Αν και η σχετική νομοθεσία προβλέπει ότι τα δημόσια αρχεία παλαιότερα των 30 ετών θα πρέπει να μεταφέρονται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους και στα κατά τόπους αρχεία, έχουμε να αντιμετωπίσουμε την καχυποψία των τοπικών κοινωνιών. Οι πρόεδροι πολλών κοινοτήτων, για παράδειγμα, δεν αρκούνται στο να διαβάσουν το νόμο και να παραδώσουν το αρχειακό υλικό των κοινοτήτων τους στο Ιστορικό Αρχείο χωρίς σχετική βεβαίωση από το Δήμο. Αποτέλεσμα; Σημαντικά έγγραφα, που φέρουν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το νησί, να καταστρέφονται σαπίζοντας σε υπόγεια, χωρίς να δίνεται η δυνατότητα τόσο στο κοινό όσο και στους ερευνητές να τα μελετήσουν. Είναι σημαντικό να κατανοήσει ο κόσμος ότι το Ιστορικό Αρχείο της Νάξου είναι μια ευκαιρία για το νησί να διαφυλάξει και να αναδείξει τα πολύτιμα ιστορικά του τεκμήρια.
Αρκετό αρχειακό υλικό, όπως το κοινοτικό αρχείο του Σκαδού, έχει υποστεί μεγάλη φθορά με την πάροδο του χρόνου και τις συνθήκες φύλαξης. Τι γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις;
Ρόλος του Ιστορικού Αρχείου είναι ο εντοπισμός και η συγκέντρωση του υλικού. Μετά από πρόσκληση του εκάστοτε φορέα ή ιδιώτη, το Αρχείο διεξάγει αυτοψία, αποφασίζει αν το αρχειακό υλικό έχει ιστορικό ενδιαφέρον και στη συνέχεια το μεταφέρει στις εγκατστάσεις του, για να το συντηρήσει και να το επεξεργαστεί. Όλα τα έγγραφα που περιέρχονται στην υπηρεσία μας, συντηρούνται σε συνθήκες κατάλληλες, όπου ελέγχονται η θερμοκρασία και η υγρασία και φυλάσσονται σε ειδικά αρχειακά κουτιά κατασκευασμένα από αντιόξινα υλικά.
Με τις συνθήκες που βιώνει η χώρα μας, με τις απολύσεις και τις συρρικνώσεις οργανισμών και φορέων, ελλοχεύει κίνδυνος το Ιστορικό Αρχείο να κλείσει;
Σίγουρα οι συνθήκες προκαλούν αβεβαιότητα. Όμως, υπάρχει επιπλέον ο κίνδυνος το Αρχείο να μείνει χωρίς υπάλληλο, εάν δεν εκδηλώσει κάποιος ενδιαφέρον να εργαστεί εδώ. Οι συνθήκες είναι ιδιαίτερα δύσκολες και, εφόσον δεν υπάρξει ενδιαφέρον και στήριξη από το Δήμο, το πιθανότερο είναι του χρόνου να αφήσω και εγώ τη θέση μου. Επίσης, τη στιγμή που ένα Ιστορικό Αρχείο είναι σε αδράνεια και δεν εισάγεται νέο αρχειακό υλικό, είναι πιθανόν τα Γενικά Αρχεία του Κράτους να θεωρήσουν ότι η Υπηρεσία αυτή δεν χρειάζεται και να μεταφέρουν το υλικό της είτε στο αντίστοιχο Αρχείο της Σύρου είτε στην κεντρική υπηρεσία της Αθήνας, δηλαδή στα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Επείγει, λοιπόν, να αντιληφθεί τόσο η τοπική αυτοδιοίκηση όσο και οι Ναξιώτες ότι το Ιστορικό Αρχείο είναι υπόθεση όλων μας και αξίζει να το στηρίξουμε και να το κρατήσουμε στο νησί, συμβάλλοντας ο καθένας με τον τρόπο του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου